Ekologia dla dzieci. Jak nauczyć dzieci bycia eko?
W ostatnich kilkunastu latach znacząco wzrosła świadomość ekologiczna, a społeczna troska o środowisko jest zdecydowanie większa niż wcześniej. Jednak co zrobić, aby z każdym kolejnym pokoleniem działania w tym obszarze były intensywniejsze, a już niebawem dbanie o planetę dla wszystkich było oczywistością? Koniecznością wydaje się edukacja ekologiczna dzieci. Jak ją prowadzić? Co jest ważne? Wszystkie najistotniejsze kwestie dotyczące ekologii dla dzieci omawiamy w poniższym artykule.
Dlaczego ekologia dla dzieci jest tak ważna?
Dzisiejsze dzieci za kilkanaście lat będą dorosłymi decydującymi o obliczu planety. Dzisiaj natomiast stoimy przed ogromnym zagrożeniem, jakie stanowi globalne ocieplenie, a zachowanie nasze oraz kolejnych pokoleń zadecyduje o przyszłości Ziemi. Ważne jest zatem, aby świadomość ekologiczna społeczeństwa stawała się coraz większa. Nie od dziś wiadomo, że ludzie niechętnie zmieniają poglądy i swoje postępowanie. Dlatego aby w dorosłości działali w sposób ekologiczny, trzeba nauczyć ich odpowiednich wzorców zachowań już za młodu. Z tych powodów ekologia dla dzieci jest niezwykle ważna.
Naśladownictwo jako główna metoda nauki
W dalszej części artykułu wskazujemy konkretne sposoby na przekazywanie wiedzy o ekologii i nauczanie dzieci postępowania zgodnie z dobrem środowiska. Informujemy również, jak intencjonalne wyrabiać u maluchów odpowiednie nawyki. To wszystko jest ważne i w ekologicznej edukacji niezbędne, jednak najskuteczniej proekologiczne zachowania dzieci wzbudza dobry przykład. Maluchy uczą się przede wszystkim przez naśladownictwo. Nieustannie obserwują rodziców i innych dorosłych, będących dla nich autorytetami, postępując następnie w taki sam sposób jak oni. Zatem ekologia dla dzieci zaczyna się w Twoim codziennym postępowaniu! Chcesz żeby dziecko segregowało śmieci, oszczędzało energię czy nie korzystało z plastiku? Nie ma żadnych genialnych 5 sposobów nauki bycia eko dla dzieci. Przede wszystkim musisz po prostu postępować w taki sposób, w jaki chcesz, aby postępowało Twoje dziecko.
Proekologiczne zachowania dzieci jako nawyk
Wzmacniając u dzieci zaobserwowane zachowania proekologiczne, wyrobimy w nich nawyki, dzięki którym również w dorosłym życiu będą dbały o środowisko. Jeśli pewne proste działania służące planecie zostaną wprowadzone w jak najmłodszym wieku, to szybko staną się oczywistością i czymś absolutnie naturalnym, pozostając takim przez całe życie. Do najważniejszych nawyków, które warto wyrabiać u najmłodszych, należy:
- naprawianie zamiast wyrzucania – zepsuty rower czy urządzenia domowe próbuj naprawiać, zamiast od razu zastępować je nowymi,
- edukacja w zakresie OZE – fotowoltaiki, pomp ciepła i innych ekologicznych rozwiązań pozykiwania energii
- ograniczanie konsumpcjonizmu – nie kupuj nowych rzeczy, jeśli nie są rzeczywiście potrzebne,
- oszczędzanie wody – zakręcaj wodę podczas mycia zębów i ucz tego swojej pociechy,
- gaszenie świateł – pilnuj tego, aby gasić światło, wychodząc z pomieszczenia – wówczas Twoje dziecko będzie robić to samo,
- segregacja śmieci – zawsze wyrzucaj odpady do odpowiednich pojemników i segreguj je również w mieszkaniu,
- zastępowanie spędzania czasu przy urządzeniach elektronicznych pobytem na świeżym powietrzu – zamiast puszczać dziecku bajki czy pozwalać grać w gry komputerowe, zabierz je na spacer,
- oszczędzanie papieru – kiedy wspólnie z dzieckiem malujecie czy rysujecie, nie bierzcie nowej kartki, dopóki nie zapełnicie poprzedniej po obu stronach,
- minimalizacja użytkowania plastiku – nie pakuj maluchowi drugiego śniadania do plastikowego opakowania i korzystaj z toreb papierowych, a najlepiej ekologicznych toreb wielokrotnego użytku.
Aktywność fizyczna i ekologiczny transport
W tym paragrafie omawiamy kwestię, która również jest związana z nauką przez naśladownictwo i wyrabianiem dobrych nawyków. Jest jednak na tyle ważna, że postanowiliśmy poświęcić jej osobną część artykułu. Chodzi o ograniczanie emisji spalin i naukę malucha, by również rozumiał, dlaczego jest to tak ważne. Spaliny samochodowe to zarówno jeden z istotnych czynników przyczyniających się do globalnego ocieplenia, jak i źródło smogu będącego zmorą polskich miast. Między innymi dlatego warto wyrabiać u dziecka nawyk unikania jazdy samochodem. Kiedy tylko to możliwe, najlepiej wybierać aktywność fizyczną, czyli spacer lub jazdę na rowerze. Dłuższe dystanse można pokonywać środkami publicznego transportu zbiorowego, takimi jak autobusy czy pociągi. Nie zapominajmy o tym, że dla dziecka może to być świetną atrakcją!
Ekologiczny dom
Niska emisja, czyli w praktyce spaliny produkowane głównie przez gospodarstwa domowe, w około 50% odpowiada za smog w polskich miejscowościach. Jednocześnie jest też czynnikiem mającym istotny wpływ na globalne ocieplenie. Z tego powodu tak ważne jest to, aby stare kotły grzewcze zastępować nowoczesnym sprzętem, a emisyjne materiały opałowe – odnawialnymi źródłami energii. Jeśli w Twoim domu działa instalacja fotowoltaiczna, a w piwnicy masz pompę ciepła, która podgrzewa wodę, żyjesz w zgodzie z naturą, przyczyniając się do dbania o środowisko. Tym bardziej, jeśli zdecydowałeś się na rozwiązania dla domu inteligentnego, dzięki czemu stał się on jeszcze bardziej energooszczędny. Twoje dziecko wychowując się od małego w takim domu, od początku zaznajamia się ze wspomnianymi rozwiązaniami, które są dla niego oczywistością. Można zatem przewidywać, że w dorosłości samo będzie chciało z nich korzystać w swoim domu.
Ekologia to edukacja w zakresie empatii i sprawczości
Jeśli chodzi o taki temat jak ekologia, edukacja o niej powinna być wielowątkowa. Nie wystarczy pokazywać właściwych zachowań i tłumaczyć, dlaczego dbanie o środowisko jest ważne, choć oczywiście są to kwestie bardzo istotne. Niemniej ekologia dla dzieci to również nauka empatii oraz sprawczości. Dziecko, dla którego na poziomie emocjonalnym dobro środowiska stanie się ważne i będzie ono czuło, że ma na nie wpływ, samoistnie i bez namawiania czy przymuszania będzie działało w sposób proekologiczny. W jaki sposób uczyć empatii wobec natury i wskazywać na ludzką sprawczość w kontakcie ze środowiskiem? Sposobów jest bardzo dużo, a poniżej przedstawiamy kilka naszych propozycji:
dokarmianie ptaków,
obecność zwierząt w domu,
poszanowanie roślinności,
wycieczki na łono natury i docenianie jej piękna,
wizyty na wsi – np. w agroturystyce, gdzie dziecko będzie miało kontakt ze zwierzętam,
- stworzenie własnego ogródka
Jak wytłumaczyć ekologię dzieciom – praktyczne wskazówki, bajki i wiersze
Wielotorowe działania w obszarze edukacji ekologicznej dzieci dają najlepsze rezultaty. Dobry przykład, uczenie właściwych nawyków, a także empatii i sprawczości zapewniają dobre rezultaty, zwłaszcza w połączeniu z przekazywaniem konkretnej wiedzy. Po pierwsze trzeba przekazać dziecku praktyczne informacje, aby chcąc dbać o ekologię, rzeczywiście mogło to robić. Naucz je zatem, do których pojemników należy wrzucać poszczególne odpady, czym zastąpić plastikowe torby i opakowania, wskaż ekologiczne materiały i przekaż wiedzę dotyczącą tego, jak oszczędzać energię elektryczną.
Poza informacjami praktycznymi ważne jest też to, aby przekazać dzieciom wiedzę o tym, czemu troska o środowisko jest ważna. Wszystko po to, aby maluch rozumiał, dlaczego powinien dbać o świat wokół siebie. W przeciwnym razie wyrabianie w nim dobrych nawyków może okazać się bezskuteczne. Poczucie sensu własnego działania jest dla człowieka bardzo istotnym motywatorem. Warto zatem tłumaczyć dzieciom, że nie dbając o ekologię, krzywdzimy zwierzęta i rośliny oraz prowadzimy do degradacji planety, co ma negatywny wpływ również na człowieka. Informowanie o negatywnych konsekwencjach porzucenia troski o środowisko jest istotne, jednak nie zaleca się nadmiernego straszenia dzieci ponurymi wizjami przyszłości. Lepszym pomysłem jest przedstawianie pozytywnego świata, jakim może on być, jeśli będziemy żyli według prostych zasad troski o środowisko.
Oczywiście rozmowy z dziećmi wyglądają inaczej niż z dorosłymi, a przekazywanie im wiedzy bywa trudniejsze. Warto zatem zadbać o odpowiednią formę edukacji ekologicznej. Dzisiaj bez trudu można znaleźć w internecie ciekawy wiersz o ekologii dla dzieci. Dobrym wyborem będzie też bajka czy piosenka. Warto z własnej inicjatywy pokazywać dzieciom konkretne materiały edukacyjne w formie rozrywki, a także pilnować tego, co maluch ogląda czy czyta samodzielnie. Na ogólnodostępnych kanałach telewizyjnych czy internetowych pojawia się co prawda wiele materiałów o niskiej wartości edukacyjnej, jednak dobra bajka o ekologii dla dzieci również przestała być rzadkością.
Jak widzisz, ekologia dla dzieci to temat skomplikowany. Konieczne jest codzienne dawanie dobrego przykładu i konsekwentne wyuczanie u maluchów właściwych nawyków. Nie obejdzie się też bez wzbudzania empatii wobec środowiska i uczenia, że dziecko ma wpływ na planetę. Niezbędnym elementem edukacji ekologicznej jest wskazywanie praktycznych rozwiązań i tłumaczenie, czemu troska o ekologię jest ważna. Edukacja w zakresie ekologii wymaga działania wielotorowego i pewnego wysiłku, jednak z pewnością jest on opłacalny.
